Relacje rodzinne to skomplikowana sieć powiązań i emocji, w której teściowa często odgrywa znaczącą rolę. Wpływ teściowej na związek małżeński może być zarówno pozytywny, jak i negatywny. Aczkolwiek w polskiej kulturze teściowa często jest postrzegana jako osoba, której relacje z zięciem lub synową bywają napięte. Z humorem przedstawia się ją jako postać konfliktową, nadmiernie ingerującą w związek młodych małżonków. Jednak, gdy humor ustępuje miejsca rzeczywistości, a konflikty z teściową stają się przyczyną trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego, sytuacja ta może prowadzić do rozwodu.

A jak sądy interpretują wpływ teściowej na małżeństwo?

Prawo rodzinne a przyczyny rozwodu 

Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym (KRO), rozwód w Polsce może zostać orzeczony, jeśli nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego (art. 56 § 1 KRO). Oznacza to, że pomiędzy małżonkami ustały wszystkie więzi: fizyczna, duchowa i gospodarcza.

W polskim systemie prawnym nie ma katalogu zamkniętego przyczyn rozwodu, co daje sądom możliwość indywidualnego podejścia do każdej sprawy. Każdorazowo, kluczowym jest wykazanie, że określone działania czy zachowania miały bezpośredni wpływ na trwały i zupełny rozkład pożycia małżonków.

W konsekwencji, przyczyny takiego rozkładu mogą być różnorodne: od zdrady, przez problemy finansowe, po ingerencję osób trzecich. Czy także teściów?

Przykład: Agnieszka i Tomasz są małżeństwem od 5 lat. Z uwagi na sytuację materialną, po ślubie zamieszkali w jednym domu z rodzicami Agnieszki, z czego Agnieszka bardzo się cieszyła, bo od zawsze była niezwykle związana z mamą. Mama Agnieszki nigdy nie kryła, że zięć nie jest spełnieniem jej marzeń. Wielokrotnie czyniła mu przytyki na temat statusu materialnego małżonków i pracy jaką wykonuje, miała pretensje, że nie zarabia więcej. Zwracała uwagę na jego wygląd, krytykowała ubrania, jakie wybiera, a nawet kolor płytek, jakie wybrał do nowej łazienki. Zdarzało się, ze go obrażała i wyzywała. Doprowadzało to często do konfliktów na tle zięć – teściowa, podkopywało pewność siebie Tomasza i wzbudzało niechęć to teściowej. Rodziło także kłótnie między małżonkami. Agnieszka nigdy bowiem nie reagowała na zachowanie matki, usprawiedliwiając mamę np. złym stanem zdrowia, broniła jej. Żona nigdy się za nim nie ujęła. A gdy Tomasz stanął na wysokości zadania i postanowił zainwestować w mieszkanie na wynajem, Agnieszka odmówiła wyprowadzki. Doprowadziło to ostatecznie do rozpadu związku, bo Tomasz nie mógł znieść takiego traktowania i atmosfery jaką wytworzyła matka małżonki. Tomasz wyprowadził się i wniósł pozew o rozwód. Kto w tych okolicznościach ponosi winę za rozpad związku?

Relacje z teściową a relacje małżeńskie

Okazuje się, że rola teściowej w rozpadzie małżeństwa może być nie tylko jednym z wielu czynników. Ale może być tym jedynym! Jak w opisanym przypadku.

Teściowe mogą wpływać na życie małżonków na wiele sposobów. Niektóre z tych wpływów, związanych z ingerencją teściowej mogą prowadzić do konfliktów, które z czasem narastają. Napięcia wynikające z ciągłych sporów mogą osłabić więź emocjonalną między małżonkami i prowadzić do utraty wzajemnego zaufania. W skrajnych przypadkach, jeśli małżonkowie nie potrafią poradzić sobie z obecnością teściowej, może dojść do rozpadu małżeństwa.

Przyjrzyjmy się zatem kilku przykładom zachowań, jakie mogą przyczynić się do rozpadu związku.

• Ingerencja w decyzje rodzinne

Jednym z głównych źródeł konfliktów jest ingerencja teściowej w decyzje podejmowane przez małżonków. Może to dotyczyć wyboru sposobu wychowania dzieci, decyzji finansowych, a nawet kwestii związanych z organizacją codziennego życia. Gdy teściowa stara się narzucić swoje zdanie, może to prowadzić do napięć i poczucia braku autonomii w związku. Szczególnie gdy małżonek – dziecko nie ma własnego zdania i nie stawia jasnych granic.

• Krytyka i brak akceptacji

Częstym problemem jest krytyczne nastawienie teściowej wobec wyboru życiowego partnera przez swoje dziecko. I krytykowanie wszelkich podejmowanych przez niego działań i wyborów. Nawet tak błahych jak wygląd, ubiór, rodzaj wykonywanej pracy, prowadzenie procesu budowlanego itp. Skutkuje to nieustannym podważaniem decyzji i działań jednego z małżonków. Małżonek, który czuje się nieustannie krytykowany, może tracić poczucie własnej wartości, co z kolei prowadzi do konfliktów i osłabienia więzi emocjonalnej z partnerem. Który nie staje w jego obronie.

• Nadmierna obecność

Zbyt bliskie relacje z teściową, szczególnie jeśli wiążą się z częstymi wizytami lub wspólnym zamieszkaniem, mogą prowadzić do braku prywatności i swobody w małżeństwie. Małżonkowie mogą czuć się przytłoczeni obecnością osoby trzeciej, co negatywnie wpływa na ich relacje. Szczególnie, gdy małżonek sam o ten kontakt nieustannie zabiega i z teściową spędza więcej czasu niż ze swoim małżonkiem stawiając ją na pierwszym miejscu w relacjach rodzinnych (tzw. syndrom nieodciętej pępowiny)

Jak sądy oceniają wpływ teściowej?

W polskim orzecznictwie rozwody z powodu ingerencji teściowej są rozpatrywane indywidualnie. Sąd analizuje całokształt relacji małżeńskich i bierze pod uwagę, na ile działania teściowej miały wpływ na rozkład pożycia.

Bo w zasadzie to nie teściowa ponosi winę za to, że małżeństwo się rozpadło, a małżonek, który w porę nie zareagował, gdy mąż lub żona zgłaszali swoje zastrzeżenia – nie stanął w obronie, nie wpłynął na swojego rodzica, nie ograniczył tej relacji. Jeżeli taki małżonek nie zważa na takie zachowania, uważa je za normalne, nie bierze pod uwagę zdania swojego małżonka, to staje się odpowiedzialny za skutki tych zdarzeń.

Jeśli małżonek zostaje uznany za winnego rozpadu związku z powodu ingerencji teściowej, oznacza to, że popełnił pewne błędy, które przyczyniły się do eskalacji problemów i konfliktów związanych z tą ingerencją. Oto kilka typowych błędów, które mogą prowadzić do takiego orzeczenia:

• Brak wsparcia dla partnera

Jednym z najważniejszych błędów jest brak wsparcia dla partnera w sytuacjach konfliktowych z teściową. Jeśli małżonek nie stoi po stronie swojego partnera, może to prowadzić do poczucia osamotnienia i braku bezpieczeństwa w związku. Partner może czuć się niechroniony przed wpływem teściowej, co prowadzi do narastania frustracji i konfliktów.

• Tworzenie sojuszy z teściową

Zawarcie sojuszu z teściową przeciwko partnerowi to kolejny błąd, który może przyczynić się do rozpadu związku. Małżonek, który regularnie faworyzuje zdanie swojej matki nad zdaniem partnera, może doprowadzić do naruszenia zaufania i poczucia zdrady emocjonalnej. Taka postawa sprzyja konfliktom i osłabia więzi małżeńskie.

• Niezachowanie granic prywatności

Niezachowanie granic prywatności to kolejny problem, który może prowadzić do rozpadu małżeństwa. Jeśli małżonek pozwala teściowej na zbyt dużą ingerencję w życie osobiste pary, może to skutkować poczuciem braku intymności i swobody. Teściowa nie powinna mieć wpływu na decyzje, które powinny być podejmowane wyłącznie przez małżonków.

• Bagatelizowanie problemów

Bagatelizowanie konfliktów między partnerem a teściową jest częstym błędem. Małżonek, który nie dostrzega powagi sytuacji i unika konfrontacji z teściową, może przyczynić się do eskalacji problemów. Ignorowanie narastających napięć może prowadzić do frustracji i poczucia, że partner nie traktuje poważnie uczuć i potrzeb swojej drugiej połówki.

• Nieustępliwość i brak kompromisu

Brak elastyczności i niechęć do kompromisu to kolejne czynniki, które mogą prowadzić do rozpadu związku. Małżonek, który nie jest skłonny do negocjacji i ustępstw w relacjach z teściową, może przyczynić się do zaostrzenia konfliktów. Ważne jest, aby być gotowym do wypracowania rozwiązań, które będą satysfakcjonujące dla obu stron.

• Brak komunikacji

Skuteczna komunikacja jest kluczowa w rozwiązywaniu konfliktów. Małżonek, który unika rozmów o problemach związanych z ingerencją teściowej, może przyczynić się do narastania nieporozumień i napięć. Otwarte i szczere rozmowy są niezbędne do zrozumienia perspektywy partnera i wypracowania wspólnej strategii radzenia sobie z sytuacją.

A jak można taki wpływ teściowej udowodnić?

Takimi dowodami mogą być w szczególności:

• Zeznania świadków – Rodzina, przyjaciele lub znajomi, którzy byli świadkami konfliktów, mogą potwierdzić wpływ teściowej na relacje małżonków.
• Korespondencja, nagrania, billingi telefoniczne – E-maile, wiadomości tekstowe lub nagrania rozmów mogą dokumentować konflikty i ingerencję teściowej. A billingi niezdrową częstotliwość kontaktów;
• Opinia psychologa – W niektórych przypadkach opinia specjalisty może pomóc wykazać, w jaki sposób ingerencja teściowej wpływała na stan psychiczny małżonków i ich relacje.

Podsumowanie

Choć teściowa nie zawsze musi być przyczyną rozwodu, jej nadmierna ingerencja w życie małżeńskie może przyczynić się do trwałego rozkładu pożycia. Sądy, analizując takie sprawy, biorą pod uwagę całokształt relacji małżonków oraz wpływ osób trzecich na ich związek.

Każdy przypadek jest jednak indywidualny, a rola teściowej w rozpadzie małżeństwa może być tylko jednym z wielu czynników. Ale może także nim nie być. Ostatecznie, pomimo anegdot i stereotypów, teściowa nie musi być wrogiem małżeństwa, a raczej może stać się jego wsparciem, jeśli tylko granice i role zostaną jasno określone i będą respektowane.

Z perspektywy prawnej, zrozumienie dynamiki relacji rodzinnych oraz właściwe udokumentowanie wpływu teściowej na małżeństwo może być kluczowe dla uzyskania rozwodu z orzeczeniem o winie.

Jeśli nie masz pewności, z czym masz do czynienia w swoim związku, porozmawiaj z zaufaną osobą, poszukaj wsparcia. Także prawniczego. Zapraszam Cię serdecznie na konsultacje. Porozmawiajmy.

***

Pamiętaj, że informacje zawarte w tym artykule mają charakter ogólny i nie stanowią porady prawnej. Każda sytuacja jest inna. Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy lub indywidualnej konsultacji skontaktuj się ze mną.

***

Jeżeli spodobał Ci się ten artykuł lub uważasz go za wartościowy, to będzie mi bardzo miło, jeśli podzielisz się nim z innymi. Daj mi znać w rozwiązaniu jakich problemów mogę Ci jeszcze pomóc.

A po więcej prawniczych ciekawostek zapraszam Cię też na Facebooka i Instagram.