Z uwagi na stan epidemii, jaki został wprowadzony na terenie naszego kraju, w ostatnim czasie sądy zaczęły częściej korzystać z nowinek technologicznych. Czego przejawem jest wyznaczanie rozpraw w formie wideokonferencji. Ja również mam już taką rozprawę za sobą. Dotychczas była to jednak rzadkość. 

Wideorozprawa, rozprawa online – to rozprawa lub posiedzenie jawne przeprowadzane przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, z tym że osoby w nich uczestniczące nie muszą przebywać w budynku sądu.

W związku jednak z pogarszającą się sytuacją epidemiczną w kraju, do prezesów sądów apelacyjnych w naszym kraju zostało niedawno rozesłane pismo z Ministerstwa Sprawiedliwości, rekomendujące prezesom wszystkich sądów przeprowadzanie rozpraw zdalnych – począwszy od dnia 09.11.2020 r. 

Czy taka forma rozprawy będzie obligatoryjna? Czy też można się sprzeciwić przeprowadzeniu rozprawy online? Czy brak zgody może wywołać jakieś negatywne konsekwencje? I Jak wygląda taka rozprawa? Jak się do niej przygotować?

Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.

Rozprawa i posiedzenie jawne online jako zasada

Przede wszystkim musisz wiedzieć, że zalecenie przeprowadzania rozpraw i posiedzeń w formie zdalnej (online) nie jest czymś nowym. Rozwiązanie takie zostało przewidziane w Ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych z dnia 02.03.2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 374) tj. z dnia 16.10.2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1842).

Jak brzmi przepis?

Art. 15zzs1 [Organizacja rozpraw lub posiedzeń] W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich, w sprawach rozpoznawanych według przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, zwanej dalej „Kodeksem postępowania cywilnego”:

1) rozprawę lub posiedzenie jawne przeprowadza się przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, z tym że osoby w nich uczestniczące nie muszą przebywać w budynku sądu, chyba że przeprowadzenie rozprawy lub posiedzenia jawnego bez użycia powyższych urządzeń nie wywoła nadmiernego zagrożenia dla zdrowia osób w nim uczestniczących;

2) przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego, jeżeli uzna rozpoznanie sprawy za konieczne, zaś przeprowadzenie wymaganych przez ustawę rozprawy lub posiedzenia jawnego mogłoby wywołać nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób w nich uczestniczących i nie można przeprowadzić ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, a żadna ze stron nie sprzeciwiła się przeprowadzeniu posiedzenia niejawnego w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia ich o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne; w przesyłanym zawiadomieniu należy pouczyć stronę niezastępowaną przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej o prawie i terminie do złożenia sprzeciwu;

Co z niego faktycznie wynika?

Że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich rozprawy i posiedzenia jawne powinny odbywać się w trybie on-line, z tym że osoby w nich uczestniczące nie muszą przebywać w budynku sądu, chyba że prowadzenia ich w sposób tradycyjny nie spowoduje nadmiernego zagrożenia dla zdrowia.

Jeśli natomiast nie jest możliwe przeprowadzenie rozprawy lub posiedzenia w formie zdalnej (i sąd uznaje rozpoznanie sprawy za konieczne), a jej przeprowadzenie w tradycyjnej formie (w budynku sądu) wiązałoby się z istotnym zagrożeniem dla zdrowia osób w nich uczestniczących, sprawa może zostać rozpoznana na posiedzeniu niejawnym (bez udziału stron).

To ostatnie rozwiązanie byłoby możliwe, jeśli strona – zawiadomiona o takiej możliwości – nie złoży sprzeciwu w terminie 7 dni od powiadomienia jej o tym fakcie. 

Kolejność jest zatem następująca:

1. rozprawa w trybie on-line, a jeżeli nie jest to możliwe;

2. rozprawa tradycyjna, jeżeli nie spowoduje to nadmiernego zagrożenia dla zdrowia, a jeżeli nie jest to możliwe;

3. rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym, przy braku sprzeciwu stron, gdy nie jest możliwe przeprowadzenie rozprawy w trybie on-line, zaś przeprowadzenie rozprawy powodowałoby nadmierne zagrożenia dla zdrowia.  

W jaki sposób sąd komunikuje możliwość odbycia się sprawy zdalnie?

W sprawach, które prowadzę, zostałam powiadomiona o tym pisemne. Sąd przesłał mi pocztą zarządzenie, którego jeden z punktów brzmiał mniej więcej tak:

1) zobowiązać pełnomocnika wnioskodawcy i uczestniczkę do wyjaśnienia, w terminie tygodnia,  czy dysponują dostępem do komputerów wyposażonych w kamerkę, mikrofon i głośniki oraz z dostępem do internetu, bądź do smartfonów z dostępem do internetu, umożliwiających przeprowadzenie posiedzenia jawnego bądź rozprawy przy użyciu urządzeń technicznych – umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku; oraz czy wyrażają zgodę na przeprowadzenie rozprawy bądź posiedzenia w sprawie za pośrednictwem urządzeń technicznych – umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, a jeśli nie dysponują takim sprzętem, bądź nie wyrażają zgody na przeprowadzenie rozprawy zdalnej, to czy wyrażają zgodę na rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym; 

Jak widzisz, w tym bardzo rozbudowanym zdaniu są zawarte aż 3 pytania. 

1) Czy posiadam możliwości sprzętowe?

2) Czy wyrażam zgodę na prowadzenie rozprawy lub posiedzenia zdalnie?

3) Czy w przypadku braku możliwości technicznych lub braku zgody na prowadzenie sprawy w ten sposób zgadzam się na rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym? 

I  teraz w zależności od Twojej odpowiedzi, scenariusze będą bardzo różne. 

Wariant 1 – zgoda na przeprowadzenie rozprawy lub posiedzenia online

W tej sytuacji, jeśli wszystkie strony wyrażą zgodę, sąd prześle do wszystkich stron i ich pełnomocników wezwanie lub zawiadomienie o rozprawie. W moim przypadku wyglądało ono następująco:

„WEZWANIE DO UDZIAŁU W ROZPRAWIE 

przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie rozprawy na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku 

Sygnatura akt XXXXXXXXXXX (w pismach do Sądu proszę powoływać powyższą sygnaturę oraz datę pisma) 

Sąd Rejonowy w XXXXXXX Wydział XXXXX

w sprawie z wniosku Pani Ixinskiej 

z udziałem Pana Igreka 

o podział majątku wspólnego 

Wzywa do udziału w rozprawie, która odbędzie w Sądzie Rejonowym w XXXXXXXX przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie rozprawy na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku (forma wideokonferencji). 

Rozprawa została wyznaczona na dzień XX.XX.2020 r. o godz. 09:00. 

Udział w rozprawie jest obowiązkowy. Aby wziąć udział w rozprawie należy użyć zamieszczonego poniżej linka (poprzez kliknięcie na ten link lub wklejenie go do paska adresu przeglądarki internetowej i potwierdzenie przyciskiem „enter”). 

Wirtualny pokój do wideokonferencji w niniejszej sprawie zostanie utworzony 5 minut przed planowanym rozpoczęciem rozprawy. 

Przed utworzeniem pokoju do wideokonferencji użycie przesłanego linka nie wywoła żadnego skutku. 

Urządzeniem technicznym pozwalającym na udział w rozprawie w formie wideokonferencji jest komputer wyposażony w kamerę, mikrofon i głośnik ewentualnie smartfon. 

Przed użyciem przesłanego linka zalecana jest weryfikacja poprawności działania kamery, mikrofonu i głośników. Urządzenie powinno mieć dostęp do Internetu. 

Obowiązkiem strony jest uczestnictwo w tej formie rozprawy w miejscu i okolicznościach, które nie będą stanowić naruszenia powagi, spokoju lub porządku czynności sądowych. 

Zalecane jest także uprzednie przesłanie na adres mailowy Wydziału numeru własnego telefonu, w celu umożliwienia kontaktu w razie problemów związanych z organizacją wideokonferencji lub jej przebiegiem (opóźnienie, problemy natury technicznej). 

Link umożliwiający udział w rozprawie: https://____________”

Rozprawa, w której uczestniczyłam, odbywała się na dedykowanej platformie sądowej JITSI. Nie wymagała wcześniejszej instalacji żadnego programu. Po wpisaniu adresu www, który otrzymałam w piśmie z sądu, w pasek adresu przeglądarki internetowej, przeniosłam się do pokoju wideokonferencyjnego, który wyglądał podobnie jak inne platformy tego typu, jak np. Zoom. 

Rozprawa przebiegała tak samo, jak klasyczna rozprawa w budynku sądu. Z tą jednak różnicą, że każdy z nas znajdował się w innym miejscu, przed swoim laptopem lub komputerem. Sąd sprawdził obecność, poprosił o okazanie do kamery dokumentów tożsamości, a następnie zapytał strony o ich stanowisko w sprawie. Potem odbyło się przesłuchanie świadka, który po jego zakończeniu wylogował się z platformy.

Jak się przygotować do rozprawy online?

W moim przypadku oczywiście nie obyło się bez komplikacji technicznych, ale były one na szczęście przejściowe.

Dlatego na pewno warto sprawdzić przed taką rozprawą ustawienia mikrofonu i kamery, tj. czy Twój antywirus lub firewall nie będzie blokował dostępu do nich – u mnie właśnie powstał taki problem. Ale udało mi się go rozwiązać. 

Pobierz program, którego użycie sąd zalecił. I przećwicz korzystanie z niego.

Sprawdź też połączenie internetowe lub telefoniczne. Doładuj komputer lub urządzenie mobilne. Upewnij się, że masz wystarczającą ilość minut.

Warto również zadbać o słuchawki. Zdecydowanie lepiej słychać przebieg rozprawy oraz to, co mówisz, gdy zabierasz głos w sprawie. 

I komfortowe warunki, w których będziesz przebywać – na ile oczywiście to możliwe. Rozprawa jest w całości nagrywana, więc także i to, co będzie się działo w Twoim otoczeniu. Tu oczywiście bardzo pomocna będzie funkcja wyciszenia mikrofonu (mute), by nie zakłócać przebiegu rozprawy lub posiedzenia. 

Nawet jeśli jesteś w domu, pamiętaj, że zdalna rozprawa jest nadal oficjalną rozprawą sądową i należy mieć odpowiedni strój i odpowiednio się zachowywać. W otoczeniu świadka nie powinno być innych, postronnych osób – wyjątkiem jest sytuacja, gdy świadek znajduje się np. w kancelarii pełnomocnika jednej ze stron. Świadek w dalszym ciągu nie powinien też korzystać z notatek. 

Pamiętaj, że w kamerze widać nie tylko uczestników spotkania, ale też otoczenie. Warto zatem upewnić się, że w tle nie ma czegoś, czego byśmy nie chcieli pokazać, albo, co może godzić w powagę sądu. 

Jeśli w trakcie pojawią się jakieś problemy techniczne – nie panikuj. Postaraj się jak najszybciej skontaktować z sekretariatem wydziału lub punktem obsługi interesanta danego sądu by zasygnalizować ten fakt. Możliwe też, że w piśmie z sądu informującym o tym fakcie zostanie podany specjalny numer telefonu, pod który należy zadzwonić w takiej sytuacji. 

Wariant 2 – nieposiadanie urządzeń technicznych lub dostępu internetu

W takiej sytuacji, jeśli pozostałe strony zgadzają się na przeprowadzenie zdalnej rozprawy, teoretycznie istnieje możliwość by ta konkretna osoba stawiła się w sądzie w dniu rozprawy i skorzystała ze sprzętu udostępnionego jej przez sąd, np. w innym pomieszczeniu niż to, które jest wykorzystywane przez sędziego i protokolanta. Czy tak będzie? Decyzja zależy od przewodniczącego. A jeśli nie jest to możliwe? Patrz punkty poniżej.

Wariant 3 – brak zgody na przeprowadzenie zdalnej rozprawy lub posiedzenia albo brak możliwości technicznych przy jednoczesnej zgodzie na posiedzenie niejawne

W tym wypadku, sprawa wydaje się oczywista, gdy wszyscy zainteresowani przystaną na to. Sąd będzie podejmował dalsze decyzje w sprawie na posiedzeniu niejawnym. Bez Twojego udziału. Chociaż można mieć wątpliwości, czy zgoda na posiedzenie niejawne wyłączy w ogóle możliwość przeprowadzenia rozprawy. Są bowiem przypadki przewidziane w przepisach, gdy jest ona obligatoryjna. 

Niezależnie od powyższej interpretacji, może i tak powstać problem, gdy jedna ze stron sprzeciwi się temu. Bo np. będzie jej zależeć na tym, by pojawić się osobiście w sądzie i “na żywo” przedstawić problem i aktywnie bronić swoich praw. Bądź po prostu będzie chciała by sprawa została rozpoznana w “normalny” sposób, tradycyjnie. 

I co wtedy? Czy sąd będzie musiał wyznaczyć rozprawę w budynku sądowym? I jeśli tak, to czy w związku z tym, z uwagi na panujące warunki sanitarne będzie musiał się z tym wstrzymać aż do czasu, gdy będzie to możliwe?

Wariant 4 – brak zgody na przeprowadzenie zdalnej rozprawy lub posiedzenia oraz na posiedzenie niejawne

Dalsze losy sprawy zależą od tego, czy konkretna sprawa jest sprawą rozpoznawaną w postępowaniu procesowym, czy nieprocesowym. Jedną z kluczowych różnic pomiędzy tymi dwoma trybami jest to, kiedy w ogóle przeprowadzana jest rozprawa.

Postępowanie procesowe jest podstawowym modelem postępowania cywilnego i co do zasady każda sprawa cywilna podlega rozpoznaniu w procesie, chyba że przepis szczególny kieruje wybrane sprawy do rozpoznania w postępowaniu nieprocesowym.

W postępowaniu procesowym rozpoznawane są przykładowo sprawy dotyczące wykonania umów, o odszkodowanie, o rozwód, o unieważnienie małżeństwa, o ustalenie ojcostwa, o ochronę prawa własności i innych praw rzeczowych, z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Szczególnymi rodzajami postępowania procesowego za: postępowanie uproszczone, nakazowe i upominawcze.

W postępowaniu nieprocesowym rozpoznaje się np. sprawy o uznanie za zmarłego, ubezwłasnowolnienie, dotyczące władzy rodzicielskiej, o przysposobienie, z zakresu opieki i kurateli, o stwierdzenie zasiedzenia, o zniesienie współwłasności, ustanowienie drogi koniecznej, stwierdzenie nabycia i dział spadku. Ważnym postępowaniem nieprocesowym jest ponadto postępowanie wieczystoksięgowe.

W postępowaniu procesowym możesz wziąć udział jako:

• powód – osoba, która inicjuje postępowanie procesowe składając pozew;
• pozwany – osoba, przeciwko której skierowane jest roszczenie powoda.

W postępowaniu nieprocesowym możesz wystąpić w roli:

• wnioskodawcy – osoby, która inicjuje postępowanie składając wniosek;
• uczestnika – osoby, której praw dotyczy wynik postępowania, a więc posiadającej interes prawny; uczestnikiem jest także sam wnioskodawca.

Postępowanie procesowe a rozprawa

W sprawach, które są rozpoznawane w postępowaniu procesowym, zasadą jest przeprowadzanie rozprawy. Jak to zwykle jednak bywa, są wyjątki, kiedy to sprawa trafi na posiedzenie niejawne. A co za tym idzie, sąd na takim niejawnym posiedzeniu będzie też mógł podjąć decyzję o ostatecznym wyniku sprawy (wydać orzeczenie). 

Kiedy może to mieć miejsce? 

Dopuszczalność takiego rozwiązania została ograniczona do wypadków określonych w ustawie, tzn. jest możliwa w ściśle określonych wypadkach, a mianowicie:

1) gdy pozwany uznał powództwo.

2) gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne.

Zazwyczaj bowiem, gdy do sądu wpływa pozew, to sąd zarządza jego doręczenie pozwanemu, zobowiązując go jednocześnie do zajęcia stanowiska w sprawie. I zgłoszenia wniosków dowodowych, którymi mogą być. np. dokumenty, czy np. przesłuchanie świadków, a nawet samych stron. Na tej podstawie sąd orientuje się, które kwestie pozostają między stronami sporne, a które nie. A w konsekwencji, czy będzie musiał przeprowadzić rozprawę.

Zapytasz, no ale jak to? A co z przesłuchaniami świadków? Przecież muszą się pojawić na rozprawie. 

Otóż nie. Od połowy 2019 roku obowiązuje przepis, który pozwala sądowi na podjęcie decyzji o tzw. przesłuchaniu świadka na piśmie. I sędziowie obecnie z tej możliwości nagminnie korzystają. Co rodzi oczywiście określone zagrożenia, ale to temat na zupełnie osobny artykuł. A sam przepis brzmi tak:

Art. 271(1) k.p.c. Świadek składa zeznanie na piśmie, jeżeli sąd tak postanowi. W takim przypadku świadek składa przyrzeczenie przez podpisanie tekstu przyrzeczenia. Świadek jest obowiązany złożyć tekst zeznania w sądzie w terminie wyznaczonym przez sąd. Przepisy art. 165 § 2, art. 274 § 1 i art. 276 stosuje się odpowiednio.

Dodatkowo, zgodnie z art. 226(1) k.p.c. sąd może zarządzić wysłuchanie samych stron, także w formie pisemnej. Oczywiście, czym innym jest “wysłuchanie”, o którym mowa w tym przepisie, a czym innym przeprowadzenie dowodu z “przesłuchania stron” (które powinno odbywać się “na żywo”). Ale decyzja o przeprowadzeniu tego ostatniego jest jedynie uprawnieniem sądu, a nie jego obowiązkiem, i to w sytuacji jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Nadto, jest to ostatni dowód jaki powinien być przeprowadzony w sprawie. 

Dlatego, po uzyskaniu innego materiału dowodowego, sąd może dojść do przekonania, że rozprawa, jest w istocie zbędna – bo nie trzeba przesłuchiwać stron. A w rezultacie wydać rozstrzygnięcie bez jakiegokolwiek kontaktu osobistego ze stronami, w tej czy innej formie. 

Poza tym, przesłuchanie stron, także nie musi odbyć się bezpośrednio. Może Cię zaskoczę, ale w ostatnim czasie, np. w sprawach rozwodowych, wiele sądów często decyduje się na przesłuchanie małżonków również w formie pisemnej.

Ale uwaga! 

Nawet, gdy zaistnieją powyższe wypadki, to sąd nie będzie mógł skierować sprawy na posiedzenie niejawne, jeżeli strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy (wyjątkiem jest uznanie powództwa). Takim pierwszym pismem jest m.in. pozew, odpowiedź na pozew, sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, zarzuty od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, sprzeciw od wyroku zaocznego. 

W takim wypadku sąd rozpoznaje sprawę na ogólnych zasadach na rozprawie. 

Dodatkowo, wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym jest dopuszczalne tylko w ramach wstępnego badania sprawy, a więc przed rozpoczęciem rozprawy. Jeśli do niej już doszło, merytoryczne zakończenie postępowania na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne. 

Aczkolwiek, trzeba mieć na uwadze fakt, iż ustawodawca wprowadził kolejny wyjątek od tej zasady na podstawie art. 15zzs(2) ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (…)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych

Otóż, jeżeli w sprawie rozpoznawanej według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone w całości, sąd może zamknąć rozprawę i wydać orzeczenie na posiedzeniu niejawnym po uprzednim odebraniu od stron lub uczestników postępowania stanowisk na piśmie.

Postępowanie nieprocesowe a rozprawa

Tutaj sytuacja komplikuje się jeszcze bardziej. Rozprawa w takich sprawach odbywa się w zasadniczo w wypadkach wskazanych w ustawie. A są to np.:

1) w przedmiocie ubezwłasnowolnienia

2) o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami 

3) o powierzenie wykonywania, ograniczenie, zawieszenie, pozbawienie i przywrócenie władzy rodzicielskiej, ustalenie, ograniczenie albo zakazanie kontaktów z dzieckiem 

4) o przysposobienie 

5) o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką 

6) z zakresu prawa rzeczowego, z wyjątkiem spraw dotyczących zarządu związanego ze współwłasnością i użytkowaniem, jeżeli nie dotyczą kwestii przewidzianych w art. 199, 201 i 202 k.c., przy czym w sprawach o przepadek rzeczy będących towarami, które na podstawie przepisów prawa celnego podlegają przepadkowi, wyznaczenie rozprawy zależy od uznania sądu

7) o wyjawienie przedmiotów spadkowych 

8) o orzeczenie separacji na zgodny wniosek lub o jej zniesienie 

9) o stwierdzenie nabycia spadku

10) o uchylenie lub zmianę stwierdzenia nabycia spadku

11) o dział spadku

12) o uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku

13) o orzeczenie o obowiązku poddania się osoby leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego

14) z zakresu ochrony zdrowia psychicznego

15) o orzeczenie eksmisji członka rodziny, który swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie (ze względu na wagę sprawy i jej społeczną pilność – rozprawa powinna odbyć się w terminie miesiąca od dnia wpływu wniosku)

16) wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób

W innych wypadkach wyznaczenie rozprawy zależy od uznania sądu. Aczkolwiek i tu nie ma pełnej dowolności. Kwestię tę najlepiej wyjaśnia cytat z jednego z komentarzy:

Potrzeba wyznaczenia przez sąd rozprawy poza wypadkami przewidzianymi w ustawie zachodzi przede wszystkim wówczas, gdy interesy uczestników są sprzeczne, a także gdy jej przeprowadzenie przyczyni się do prawidłowego rozpoznania sprawy. Wówczas sąd wzywa uczestników na rozprawę, aby tym samym zapewnić im warunki do podjęcia obrony ich praw. Rozprawa ma bowiem umożliwić wyświetlenie istotnych okoliczności sprawy oraz przyczynić się do prawidłowego i bardziej wnikliwego rozpoznania sprawy [W. Siedlecki, w: J. Policzkiewicz, W. Siedlecki, E. Wengerek, Postępowanie nieprocesowe, s. 67; Z. Świeboda, w: K. Piasecki (red.), Kodeks, t. II, 2006, s. 34; J. Gudowski, w: T. Ereciński (red.), Kodeks, t. III, 2012, s. 68].

Jeżeli natomiast ustawa nie przewiduje wyznaczenia rozprawy i sąd nie postanowi o jej wyznaczeniu, sprawa podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. To oznacza, że w postępowaniu nieprocesowym sąd na posiedzeniu niejawnym nie rozstrzyga tylko kwestii formalnych, ale także orzeka co do istoty sprawy (wydaje orzeczenie).

Mimo niewyznaczenia rozprawy sąd przed rozstrzygnięciem sprawy może (a w przypadkach wskazanych w ustawie powinien) wysłuchać uczestników na posiedzeniu sądowym lub zażądać od nich oświadczeń na piśmie. Ma to miejsce w sytuacji, gdy wysłuchanie jest potrzebne do wyjaśnienia ich żądań oraz okoliczności, od których zależy wydanie i treść postanowienia. Jeśli nie zdecyduje się na jawne przesłuchanie, to w przypadku wysłuchania pisemnego, sąd powinien w wezwaniu skierowanym do uczestników określić przedmiot oświadczenia (co konkretnie należy sądowi wyjaśnić) oraz wskazać termin jego złożenia.

Warto też wspomnieć, że w przypadku postępowania nieprocesowego, nie można też złożyć wniosku o przeprowadzenie rozprawy, który byłby wiążący dla sądu, tak jak ma to miejsce w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu procesowym. 

***

Reasumując, czy sąd wyznaczy rozprawę w budynku sądu jeśli nie dojdzie do rozprawy online, a jednocześnie nie zgodzisz się na posiedzenie niejawne?

W przypadku postępowania procesowego powinien, szczególnie jeśli został złożony przez Ciebie lub drugą stronę wniosek w pierwszym piśmie procesowym. Sąd jest nim związany, o ile nie doszło do uznania powództwa. 

W przypadku natomiast postępowania nieprocesowego, gdzie zasadą jest postępowanie niejawne, zależeć to będzie od przedmiotu sprawy (kiedy to sąd ma obowiązek ją przeprowadzić) albo od uznania sądu, który w tym drugim wypadku może dalej prowadzić postępowanie dowodowe (np. przesłuchania świadków i wysłuchanie stron na piśmie) i ostatecznie na podstawie tak zgromadzonego materiału dojść do przekonania, że rozprawa nie jest konieczna. 

***

Sytuacja, jak widzisz, nie jest oczywista. Jak postąpisz, zależy jedynie od Ciebie. Oczywiście każda sprawa jest inna i wymaga indywidualnej analizy. Trudno przewidzieć, jak w danej sprawie postąpi sąd. Istnieje jednak potencjalne ryzyko, że brak zgody na rozprawę lub posiedzenie online spowoduje, że możesz utracić zupełnie kontrolę nad jej przebiegiem. A przynajmniej, mieć mniejszy na to wpływ.

***

Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy lub indywidualnej konsultacji skontaktuj się ze mną.

Jeżeli spodobał Ci się ten artykuł lub uważasz go za wartościowy, to będzie mi bardzo miło, jeśli podzielisz się nim z innymi. Daj mi znać w rozwiązaniu jakich problemów mogę Ci jeszcze pomóc.

A po więcej prawniczych ciekawostek zapraszam Cię też na Facebooka i Instagram.