Obowiązek alimentacyjny zwykle kojarzy się z koniecznością pokrywania kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Ale może dotyczyć również małżonków – zarówno w trakcie małżeństwa, jak i po rozwodzie. W tym drugim wypadku jest kontynuacją małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy. Wprowadzając możliwość ubiegania się o alimenty w takiej sytuacji, ustawodawca uznał, że sam cel małżeństwa wymaga, by niektóre skutki jego zawarcia trwały pomimo rozwodu.

I z tego artykułu dowiesz się:

• Kiedy takie alimenty się należą?
• Kiedy można się ich domagać, z jakiego powodu i od czego to zależy?
• Czym jest „podstawowy” obowiązek alimentacyjny, a czym „rozszerzony”?
• Ile wynoszą takie alimenty?
• Jak długo trzeba płacić takie alimenty?

 

Alimenty na żonę po rozwodzie

– kiedy można ich żądać ?

Alimentów może żądać ten rozwiedziony małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia. Czyli wówczas, gdy:

• przeprowadzono rozwód bez orzekania o winie lub
• sąd rozwiązał małżeństwo z winy obu stron albo
• z winy drugiego małżonka.

A zatem, zobowiązanym do alimentacji może być zarówno małżonek niewinny, współwinny lub wyłącznie winny rozkładu pożycia małżeńskiego. A uprawnionym nie będzie taki, który jako jedyny ponosi winę za rozpad małżeństwa.

Co także ważne, sąd w wyroku rozwodowym nie orzeka z urzędu o alimentach na rzecz byłego małżonka. Trzeba złożyć o nie stosowny wniosek.

A dodatkowo, wprowadzono dwa rodzaje obowiązku alimentacyjnego między małżonkami: „podstawowy” oraz „rozszerzony” obowiązek alimentacyjny.

 

„Podstawowy” oraz „rozszerzony” obowiązek alimentacyjny między małżonkami

W wariancie „podstawowym”, alimenty mogą przysługiwać od drugiego małżonka tylko wtedy, gdy znajdziemy się w niedostatku.

Obejmują one dostarczanie środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

W wariancie „rozszerzonym”, jeśli rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej jednego małżonka sąd może orzec, że drugi małżonek jest zobowiązany w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka ubiegającego się o alimenty, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

 

Od czego zależy obowiązek „podstawowy”, a od czego „rozszerzony”?

To, czy w Twojej konkretnej sytuacji będzie można ubiegać się o alimenty „podstawowe”, czy „rozszerzone” będzie zależeć od tego, czy rozwód został orzeczony bez orzekania o winie, z obopólną winą, względnie z winy zobowiązanego małżonka.

Wariant 1. Jeśli rozwód nastąpił bez orzekania o winie lub z winą obopólną, to małżonek może otrzymać alimenty „podstawowe”. By ubiegać się o nie – powinien znajdować się w niedostatku.

Wariant 2. By uzyskać alimenty „rozszerzone” nie trzeba być w niedostatku. Ale warunkiem jest to, że domagamy się alimentów od małżonka, który ponosi wyłączną winę za rozpad małżeństwa. A zatem, rozwód nastąpił z jego wyłącznej winy. I w tym artykule opowiem Ci o tym drugim przypadku.

 

Alimenty na żonę po rozwodzie z winy męża

– skąd w ogóle to się wzięło?

Jak już wspomniałam na wstępie, świadczenia alimentacyjne między rozwiedzionymi małżonkami stanowią kontynuację powstałego przez zawarcie małżeństwa obowiązku wzajemnej pomocy w zakresie utrzymania.

A zatem, istnieją nie z powodu rozwodu, lecz mimo rozwodu, który nie stwarza nowego obowiązku alimentacyjnego, lecz powoduje zmodyfikowanie obowiązku istniejącego w czasie trwania małżeństwa (stanowisko Sądu Najwyższego zajęte w uchwale 7 sędziów z dnia 2.07.1955 r. I CO 27/55, OSN 1956, nr 2, poz. 33).

Gdyby bowiem nie doszło do rozwodu, małżonkowie mieliby prawo oczekiwania od siebie nawzajem wsparcia, opieki w chorobie, a także pomocy materialnej. Innymi słowy, stwierdzenie winy rozkładu pożycia stanowi podstawę do przyjęcia, że do rozwodu doszło w wyniku niezgodnych z zasadami moralnymi zachowań małżonka winnego. Zachowania takie mają konsekwencje prawne w postaci obowiązku alimentacyjnego na rzecz małżonka niewinnego.

A, że do rozwodu dochodzi, to małżonek niewinny ma prawo ubiegać się o swego rodzaju rekompensatę. Wszak orzeczenie rozwodu zasadniczo przekreśla istnienie więzi rodzinnej między małżonkami, ale nie unicestwia faktu, że małżonkowie w przeszłości tworzyli rodzinę. Z punktu widzenia rozwiedzionego małżonka roszczenie o dostarczenie środków utrzymania stanowi więc kontynuację ochrony jednego z istotnych elementów jego życia rodzinnego – wspólnego przyczyniania się do zaspokajania jej potrzeb. Stanowi przedłużenie tej ochrony w czasie.

Stad też wprowadzono obowiązek rozszerzony. Zależny jest on od wyłącznej winy i tego, że w wyniku rozwodu, sytuacja materialna małżonka niewinnego ulega istotnemu pogorszeniu. Sąd może wówczas orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego.

 

Ile wynoszą alimenty na żonę w przypadku wyłącznej winy męża?

W wariancie „rozszerzonym” małżonek może żądać alimentów o wiele wyższych, niż zmierzających jedynie do likwidacji niedostatku. Mają one bowiem zrekompensować istotne pogorszenie sytuacji małżonka rozwiedzionego, jaka nastąpiła na skutek rozwodu.

Ocena, czy nastąpiło takie istotne pogorszenie, zależy od porównania sytuacji, w jakiej niewinny małżonek znalazł się wskutek orzeczenia rozwodu, z sytuacją, w jakiej znajdowałby się, gdyby rozwodu nie orzeczono i gdyby pożycie małżonków funkcjonowało prawidłowo.

Należy brać pod uwagę warunki materialne tego małżonka, jakie miałby, gdyby drugi z małżonków spełniał należycie swoje obowiązki i gdyby małżonkowie kontynuowali pożycie

W związku z tym, sąd będzie porównywał stopę życiową obojga małżonków. Jeżeli żona będzie w stanie udowodnić, że gdyby do rozwodu nie doszło, to żyłaby na znacznie wyższym poziomie (a teraz nie może zaspokajać swoich potrzeb na takim poziomie, jak dotychczas to miało miejsce w małżeństwie, nawet jeśli są to potrzeby wyższego rzędu, czyli wykraczające poza przeciętne w danym społeczeństwie), sąd może zasądzić na jej rzecz alimenty pozwalające jej żyć na takim, jak przed rozwiązaniem małżeństwa.

Warto jednak zapamiętać, że wysokość tego świadczenia nie ma nieograniczonej wysokości.

Przyjmuje się, że obowiązek alimentacyjny małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia nie sięga – przynajmniej z reguły – tak daleko, aby miał zapewnić małżonkowi niewinnemu równą stopę życiową, niemniej jednak, w zależności od okoliczności konkretnej sprawy, zakres przyczyniania się małżonka wyłącznie winnego do utrzymania małżonka niewinnego mieści się między granicą, poniżej której istnieje niedostatek, a granicą, której przekroczenie byłoby zrównaniem stopy życiowej obojga małżonków.

 

Możliwości zarobkowe i majątkowe męża

– czyli limity alimentów

Wysokość takich alimentów uzależniona jest także każdorazowo od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego.

Usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oceniane są indywidualnie w każdej sprawie i nie da się ich ściśle określić. Obejmują one przede wszystkim podstawowe potrzeby bytowe związane z zaspakajaniem podstawowych potrzeb (w tym potrzeb mieszkaniowych, żywieniowych, ubraniowych, higienicznych, czy zdrowotnych), ale również te psychiczne czy duchowe, na które składa się też realizacja własnych pasji, czy zainteresowań, prawo do wypoczynku itp.

Zwykle nadwyżka kosztów utrzymania takiej osoby żądającej alimentów nad wysokością jej dochodów stanowi żądaną kwotę alimentów. W trakcie postępowania sąd weryfikuje zasadność tych kosztów i jednocześnie bada w jakim zakresie zobowiązany małżonek jest w stanie spełnić obowiązek alimentacyjny, co z kolei ograniczone jest przez jego możliwości zarobkowe i majątkowe. Jeśli faktyczne możliwości zarobkowe i majątkowe męża są mniejsze niż usprawiedliwione potrzeby byłej żony, alimenty ulegną odpowiedniemu zmniejszeniu.

Te możliwości zarobkowe i majątkowe oznaczają dochody i zarobki, jakie małżonek obowiązany do alimentacji uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swoich sił oraz kwalifikacji i zdolności zarobkowej.

A zatem jeśli osoba taka nie wykorzystuje swoich możliwości, choć ma ku temu realne możliwości (np. w pełni nie wykorzystuje swojego potencjału – doświadczenia, czy kwalifikacji pracując poniżej realnie możliwych do uzyskiwania dochodów), wysokość obowiązku może uwzględniać kwotę wyższą od kwoty faktycznie uzyskiwanych przez małżonka zarobków.

Jak zatem widzisz, każdorazowo istotna jest właściwa inicjatywa dowodowa by odpowiednią wysokość takiego świadczenia uzyskać, gdy jesteś do niego uprawniona lub odpowiednio ją ograniczyć, gdy jesteś z kolei zobowiązanym. Każda rzecz może mieć znaczenie. Warto zatem rozważyć pomoc profesjonalisty, który przynajmniej podpowie na co warto zwrócić uwagę.

Alimenty na żonę

– jak długo trzeba płacić?

Obowiązek dostarczania środków utrzymania przez małżonka wyłącznie winnego wygasa dopiero w razie zawarcia nowego małżeństwa przez osobę uprawnioną do alimentów lub śmierci małżonka.

Alimenty podstawowe – różnice

O tym, jak to wygląda w sytuacji, gdy możemy ubiegać się jedynie o taki wariant świadczenia alimentacyjnego, opiszę w kolejnym artykule.

***

Pamiętaj, że informacje zawarte w tym artykule mają charakter ogólny i nie stanowią porady prawnej. Każda sytuacja jest inna. Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy lub indywidualnej konsultacji skontaktuj się ze mną.

***

Jeżeli spodobał Ci się ten artykuł lub uważasz go za wartościowy, to będzie mi bardzo miło, jeśli podzielisz się nim z innymi. Daj mi znać w rozwiązaniu jakich problemów mogę Ci jeszcze pomóc.

A po więcej prawniczych ciekawostek zapraszam Cię też na Facebooka i Instagram.